Μπαζίλ Ζαχάρωφ. Ο μυστηριώδης άνδρας της Ευρώπης

Ο εβραϊκής καταγωγής Richard Lewinsohn-Morus (Ριχάρδος Λέβινσον, 1894-1968), με σπουδές στην ιατρική και τις πολιτικές επιστήμες, διακρίθηκε, ωστόσο, κυρίως για τη σταδιοδρομία του στη δημοσιογραφία ως οικονομικός και πολιτικός συντάκτης στον Τύπο της Γερμανίας, στις δεκαετίες 1920 και 1930. Παράλληλα με την εργασία του, έγινε πολύ γνωστός για τις μελέτες πολιτικής και οικονομίας, καθώς και τις βιογραφίες επιχειρηματιών παγκόσμιας εμβέλειας, όπως του Μπαζίλ Ζαχάρωφ. Με αυτό το κείμενο του Lewinsohn (α΄ έκδοση Παρίσι 1929), του πρώτου βιογράφου του «μυστηριώδους άνδρα της Ευρώπης», όπως αποκλήθηκε ο Ανατολίτης Έλληνας Βασίλειος-Μπαζίλ Ζαχάρωφ, επέλεξαν να ασχοληθούν οι Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης και Ευστρατία Σ. Τσαπανίδου στο νέο τους πόνημα.

Ξεκινώντας από την έρευνα πρώτα για τον Lewinsohn (πληροφορίες για τη ζωή του και την επαγγελματική διαδρομή του), προχώρησαν στη συνέχεια στον ίδιο τον Ζαχάρωφ, τόσο στην αναζήτηση ανάλογων γνωστών ή άγνωστων αναφορών γι’ αυτόν στην ξένη και την ελληνική ιστοριογραφία, όσο και στην αφήγηση του συναρπαστικού βίου του ανθρώπου που από «χαμίνι των Ταταούλων» εξελίχθηκε σε έναν από τους πλουσιότερους άνδρες του κόσμου μέσα από τη «δημιουργία πολέμων» και την πώληση όπλων. Όπως σημειώνουν οι επιμελητές, «έχοντας ως “οδηγό” το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε για τον βαθύπλουτο Έλληνα, όσο ακόμη μάλιστα εκείνος ήταν στη ζωή», σχολιάζουν σημεία του αναφερόμενου μεταφρασμένου βιβλίου, «επιβεβαιώνοντας, συμπληρώνοντας ή ανατρέποντας τα εξιστορούμενα του Lewinsohn, μέσα από τον ελληνικό και ξένο Τύπο, το δημοσιευμένο και αδημοσίευτο αρχειακό υλικό και την υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία»· Ας γίνει αφορμή για να εξετασθεί σε βάθος η πολύπλευρη προσωπικότητα του Έλληνα Κροίσου και να αποτιμηθεί ο ρόλος του στα ελληνικά πράγματα των αρχών του 20ού αιώνα».